Van Romphey: het is de vreemde eend in de Van Rompaey-bijt. Want maar enkele tientallen Belgen dragen die naam, tegenover duizenden Van Rompaey’s. Toch waren de voorvaders van de phey’s ooit ook paey’s. Hun wegen scheidden definitief halverwege de negentiende eeuw. Maar de kiem legde een ambtenaar al in 1803. Of misschien zelfs een pastoor in 1777.
Foute ambtenaar of laffe pastoor?
Het ging een eerste keer ‘mis’ bij ene Jacobus Augustinus, die in 1803 in Gestel trouwt. De ambtenaar van de (pas opgerichte) burgerlijke stand noteert de namen van de echtelieden als ‘jacques augustin van romphey’ en ‘jeanne marie vanden Bulck’.
Voorheen is er nergens ook maar één ‘Van Romphey’ te bespeuren. De gangbare familienaam is ‘van Rompaeij’ – al creëert iedere parochiepastoor vroeg of laat wel zijn eigen variant. Maar ‘van Romphey’? Nee, zo gek bedacht geen een het.
Of misschien toch, die ene keer in 1773? Want dan noteert de pastoor van Duffel de doop van onze jacques augustin als ‘jacobus augustinus Van Rompheij’ in zijn parochieregister.
Maar wie goed kijkt, merkt dat er geknoeid is: de letter na de p is duidelijk overschreven. Gecorrigeerd. Ik vermoed dat de dienstdoende pastoor in 1803 het oude parochieregister aan de nieuwe ‘burgerlijke’ schijfwijze geconformeerd heeft. Want wie blijft in het parochieregister de peter van het kind? Jacobus van rompuij – niet ‘phey’. En dié ‘uij’ was niét abnormaal: ze duikt al eerder op bij Sebastianus, oudere broer van Jacobus Augustinus.
Doofpotoperatie
Wie ook de oorzaak is van de naamsverandering, de ‘phey’-uitschuiver lijkt meteen vergeten. Want alle kinderen van Jacques en Jeanne gaan wettelijk door het leven als Van Rompaeij – met één of twee puntjes op de y.
Tegen de tijd dat Maria Theresia, de zus van Jacques, in 1882 overlijdt, is de gestipte ij overigens definitief vervangen door een y. ‘Van Rompaey’ is voortaan de officiële schrijfwijze.
Opmerkelijk is dat Jacques halsstarrig vasthoudt aan de naam van vóór de burgerlijke stand: met een ‘u’ in plaats van de ‘p’. Hij tekent de geboorteaktes van zijn kinderen drie keer als ‘van Rompüey’ (1804, 1806, 1812) en twee keer als ‘van Rompüy’ (1806, 1808).
bij de geboorte van zijn zoon Jean Baptiste van Rompaeij
Halve eeuw later: daar is phey weer!
Toch ontsnapt de ‘phey’-geest weer uit de fles wanneer Jean Baptiste, zoon van Jacques, in 1850 in het naburige Berlaar trouwt met Joanna Van den Bulck.
Een van de verplichte bijlages bij de huwelijksakte is het eensluidende uittreksel van zijn geboorteakte. Tadaa! Onze Joannes Baptista heet er plots weer ‘Van Romphey’, net zoals zijn vader Jacques een halve eeuw eerder bij zíjn trouw.
Is het niet ironisch dat net dit geboorteuittreksel wordt afgeleverd wordt door zijn … vader, ambtenaar van de burgerlijke stand van het piepkleine Gestel? En dat net hij tekent met … ‘j v Rompuey’?
verandert in Joannes Baptista Van Romphey in het afschrift.
De ‘Van Romphey’ uit het afschrift wordt vastgenageld in de tekst van de huwelijksaankondiging, én dus ook van de eigenlijke trouwakte. Daarin krijgen zowel Joannes Baptista, zijn broer en getuige Josephus Andreas als zijn vader Jacobus de naam ‘Van Romphey’ toebedeeld.
Alleen de bruidegom zwicht
Toch zwicht alleen de bruidegom voor de ambtelijke druk: hij tekent met ‘J B: Van Rompheij’. De twee anderen vertikken dat en blijven halsstarrig bij hun vertrouwde ‘van Rompuey’.
terwijl zijn vader en zijn broer zweren bij ‘Van Rompuey’.
Die capitulatie van Jean Baptiste op zijn trouw bezegelt het naams-lot van iedere Van Rompaey die van hem afstamt. Zij heten allen ‘Van Romphey’.
Want net geen negen maand later wordt de eerste zoon van Jean Baptiste en Jeanne Vermeulen in het geboorteregister ingeschreven als ‘Jacobus Augustinus Van Romphey’. Twee jaar later gevolgd door ‘Franciscus Constantinus Van Romphey’.
Met hen start de (bescheiden) opmars van de Van Romphey’s.
Wie laatst lacht, lacht best
Toch is de ambtenarij niet te overklassen: zij lacht laatst. Hoe? Door in de tienjarige tafels op de huwelijksaktes zowaar de door hen nieuw gevormde naam alweer te verbasteren. Jacobus Augustinus trouwt er plots als … Van Romhey.
Gelukkig hebben alleen de eigenlijke aktes wettelijke kracht. En daarin staat wél Van Romphey. En zijn trouwens alle comparanten overstag gegaan voor de ‘phey’: bruidegom Jacobus Augustinus, zijn vader Jean Baptiste en zijn oom, ‘rentenier’ Josephus. Al kiest die laatste nog voor de gestipte ij. 🙂
